معرفی نامزدان هفتمین دوره‌ی جایزه‌ی گلشیری05.10.2007کیواندخت میرقهارینامزدان هفتمین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی هوشنگ گلشیری معرفی شدند. این جایزه یکی از معتبرترین جایزه‌های ادبی است که پس از مرگ هوشنگ گلشیری از سوی مؤسسه‌ای که با نام او نامیده شده، به بهترین اثر ادبی اعطا می‌شود.دوره‌ی تازه‌ی اهدای جایزه‌های ادبی در ایران به اواخر دهه‌ی هفتاد باز می‌گردد. در کنار جایزه‌هایی که نهادهای دولتی اهدا می‌کنند، مؤسسه‌های دیگری نیز طی سال‌های گذشته پا به این عرصه گذاشتند که به اعتقاد بسیاری به رغم ضعف‌ها و کمبودها در رونق ادبیات سهمی قابل توجه داشته‌اند. در سه سال گذشته برخی از مهمترین این جایزه‌ها به دلایل گوناگون از کار بازمانده‌اند و بعضی دیگر همچنان به کار خود ادامه می‌دهند. یکی از معتبرترین جایزه‌های این سال‌ها "جایزه‌ی ادبی هوشنگ گلشیری" است که امسال هفتمین دوره‌ی خود را برگزار می‌کند. این جایزه‌ی پس از مرگ این نویسنده، از سوی بنیادی اهدا می‌شود که به نام او ایجاد شد و تعدادی از مطرح‌ترین نویسندگان و شاعران معاصر ایران، از جمله سیمین بهبهانی، محمود دولت‌آباید، سیمین دانشور و محمد حقوقی از اعضاء هیات امنای آن هستند. بنیاد گلشیری روز گذشته در یک نشست خبری اسامی نامزدان دریافت جایزه‌ی هفتمین دوره‌ی خود را اعلام کرد.
نامزدان هفتمین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی هوشنگ گلشیری معرفی شدند. به این منظور پیش از ظهر روز دوشنبه نهم مهرماه، مدیرعامل بنیاد گلشیری، فرزانه طاهری و دبیر این دوره‌ی جایزه، نسترن موسوی، در جمع خبرنگاران حاضر شدند تا ضمن اعلام این خبر به پرسش‌های آنها در مورد مسائل مرتبط با این جایزه پاسخ گویند. در ابتدای این نشست نسترن موسوی، طی گزارشی روند کار کمیته‌ای را تشریح کرد که قرار است مجری اهدای این جایزه باشد. یکی از بحث‌هایی که اغلب در حاشیه‌ی اهدای جایزه‌های ادبی مطرح می‌شود به داوری‌ها و گزینش‌ها مربوط است که گاهی شایعات و جنجال‌های فراوانی را دامن می‌زند. نسترن موسوی در این نشست به تشریح تدبیرهایی پرداخت که قرار است به سلامت جایزه بیفزاید و میدان بروز بحث‌های حاشیه‌ای را محدود کند.
آثار اعضای بنیاد در رقابت شرکت داده نمی‌شوند
بنیاد گلشیری مانند سال‌های گذشته نامزدان و برندگان خود را در دو مرحله مشخص می‌کند. در مرحله‌ی نخست از میان مجموعه داستان‌ها و رمان‌های منتشر شده، تعدادی، به رأی و با نظر اهالی ادبیات برگزیده می‌شوند تا در مرحله‌ی بعد، داوران از میان آنها برگزیدگان نهایی را انتخاب کنند. شرح این روش در بیانیه‌ی کمیته و در سایت بنیاد آمده است. به گفته‌ی دبیر جایزه در این دوره قرار است «از اعضای هیات مدیره، از اعضای هیات امنا، و از کمیته‌ای که کار اهدای این دوره‌ی جایزه را دنبال می‌کند، کسی اثری، حتا اگر واجد شرایط هم باشد، شرکت ندهد.» همچنین فرزانه طاهری توضیح می‌دهد «حذف کار اعضای بخش‌های مختلف بنیاد از رقابت‌ها، به نظر من، نه به دلیل تضمین سلامت که برای کم‌کردن حواشی بوده است، وگرنه من روی سلامت جایزه‌ی گلشیری همیشه ایستاده‌ام مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.» او برخی حواشی جایزه‌ی سال پیش را نق زدن و اتهام زدن‌های غیرمنصفانه می‌خواند و در مورد حذف آثار همکاران بنیاد می‌افزاید «خود من شخصا با این کار مخالف بوده‌ام، چون فکر می‌کنم اگر آدمی، در این شرایط که هر کسی باید کلاه خودش را بچسبد و زندگی روزمره‌اش را بکند، یک زحمت اضافه‌ای را به جان می‌خرد، درست نیست که ما تازه تبعیضی این چنین هم در حق او قائل بشویم و کارش را از رقابت حذف کنیم. منتها آنقدر فشار زیاد و جو ناسالم بود که برای پرهیز از تکرار آن این تصمیم گرفته شد.»
بنیاد گلشیری تنهاست
در سال‌های گذشته فعالیت بسیاری از نهادهای غیردولتی که جایزه‌های ادبی اهدا می‌کردند متوقف شده، مدیرعامل بنیاد گلشیری در پاسخ به بخش فارسی رادیو دویچه وله، در مورد آینده‌ی اینگونه فعالیت‌ها، از جمله کار بنیاد، اظهار داشت «ما از اول خیلی آهسته و پیوسته حرکت کرده‌ایم. یعنی نه هیچ وقت مبالغ هنگفتی در اختیار داشته‌ایم و نه به دنبال آن بوده‌ایم. ما اسپانسری هم نداشتیم که کنار برود و زمین بخوریم. بنیاد با اتکا به نیروهای خودش ادامه داده و مدام سعی کرده خودش را اصلاح کند. من امیدوارم بتوانیم به همین روش ادامه بدهیم، مگر اینکه عرصه‌ی کتاب آنقدر برهوت شود که اصلا رقابتی در کار نباشد و جایزه دادن امر مهملی به نظر برسد.» فرزانه طاهری تاکید می‌کند «البته خیلی خوب بود که جایزه‌های دیگری هم می‌بودند، چون در آن صورت امکان مقایسه هم فراهم می‌شد، اما متاسفانه هر کدام به دلایلی نتوانستند ادامه بدهند. این کار خیلی هم دشوار است، در واقع انگار همه‌ی عوامل علیه کسانی که می‌خواهند کار مستقلی انجام بدهند قرار گرفته‌اند.»
غلبه‌ی مجموعه داستان‌ها بر رمان، راهی برای فرار از سانسور؟
در ادامه‌ی نشست خبری جایزه‌ی گلشیری از تشدید سانسور کتابهای ادبی در دو سال گذشته سخن به میان آمد که ظاهرا به رغم آن در تعداد عناوین این دسته از کتاب‌ها هنوز تغییر محسوسی به چشم نمی‌خورد. نسترن موسوی معتقد است «تغییری که با نگاهی به آثار عرضه شده می‌توان دید، این است که تعداد مجموعه داستان‌هایی که در مرحله‌ی نظرخواهی خوانده شده‌اند از تعداد رمان‌ها بیشتر بوده. آیا می‌توان از این نتیجه گرفت که سال گذشته به نسبت رمان، مجموعه داستان‌های بیشتری چاپ شده؟» فرزانه طاهری که احتمال تاثیر ممیزی را در این امر منتفی نمی‌داند توضیح می‌دهد «شاید این که تعداد رمان‌های امسال کم بود یا این احتمال که کیفیت رمان‌ها در مجموع به کیفیت مجموعه داستان‌ها نمی‌رسید، این باشد که وقتی به یک یا دو داستان از مجموعه‌ای ایراد بگیرند، می‌شود آن را کنار گذاشت، اما رمان، اگر رمان خوبی باشد، با کنار گذاشتن بخشی از آن ساختارش ویران می‌شود.» مدیرعامل بنیاد در این ارتباط به مثالی از دوره‌ی سال پیش اشاره می‌کند «حالا که این بحث پیش آمد بد نیست به مسئله‌ای اشاره کنم که سال پیش اتفاق افتاد. سال پیش رمانی بود که بدون این که کسی از مسائل پشت پرده‌ی آن اطلاعی داشته باشد، داوران نتوانستند آن را به عنوان رمان برنده معرفی کنند چون پایان آن یک پایان «لایتچسبک» بود. ما بعدا فهمیدیم که این پایان برای گرفتن مجوز بوده است. ولی این نمی‌توانسته جزو محاسبات داوران قرار بگیرد. داوران هم این را نمی‌دانستند. ولی جالب بود که تمام داوران به پایان بندی و فصل آخر این رمان ایراد گرفتند. حالا ما بعدا فهمیدم که این کار یا به درخواستی یا به ابتکار شخصی انجام شده و این پایان ناگهان به رمان اضافه شده ولی ساختمان رمان را کاملا ویران کرده بود. و نویسنده وقتی خودش پذیرفته که این کار را بکند این دیگر به بنیاد یا به داوران آن مربوط نیست که نمی‌توانند کتابش را برنده اعلام کنند. منظورم این است که ما به ضرورت‌های بیرونی کاری نداریم و مدام تاکید می‌کنیم، به رغم آنچه ممکن است بگویند مسئله‌ی ما معیارهای ادبی است. این هم یکی از نمونه‌ها بود و ندادن جایزه به این کتاب آن طور که مطرح شد، به این دلیل نبود که ما با نویسنده اختلاف ایدئولوژیک داشتیم یا سانسور روشنفکری کردیم یا بحث‌های دیگری که مطرح شد.»
آیا فقط شاگردان گلشیری جایزه می‌گیرند؟ /)
نشست خبری جایزه‌ی گلشیری، با حضور خبرنگارانی از مطبوعات و خبرگزاری‌ها، در دفتر موسسه‌ی "نشر دیگر" برگزار شد. فرزانه طاهری این اقدام را نمونه‌ای از تلاش‌های بنیاد برای کاهش حواشی این جایزه می‌خواند. او می‌گوید «چرا ما اینجا جمع شده‌ایم؟ غیر از این که نشر دیگر، کتاب "همخوانی کاتبان" [در باره‌ی اثری از گلشیری] را درآورده یا کتاب دیگری را به پیشنهاد بنیاد منتشر کرده، علت این است که این ناشر رمان و داستان ایرانی منتشر نمی‌کند. ما می‌توانستیم این نشست را در دفتر فلان انتشارات هم برگزار کنیم، ولی وای به روزمان اگر امسال از آن انتشارات کتابی برنده می‌شد. یعنی شما نمی‌دانید ما در انتخاب داوران برای بخش‌های مختلف چه چیزهایی را در نظر می‌گیریم. اما می‌بینیم که کسی به این چیزها توجهی ندارد. قرار است چیزی گفته شود، به همین دلیل فردی را به اشتباه عضو این گروه داوری معرفی می‌کنند و فرد دیگری را عضو گروهی دیگر یا من و خانم اسکندرفر [مدیر موسسه کارنامه] را هم داور اعلام می‌کنند! من قصدم این نیست که ما را فقط تایید کنند. اما خواهان نقد درست و مصاحبه‌های دقیق‌تر هستم. یعنی کسی که برای مصاحبه می‌رود لااقل سایت ما را نگاه کرده باشد. دست کم اگر کسی مدعی می‌شود ما به ناشران خاصی جایزه می‌دهیم، یا فقط به زنان جایزه می‌دهیم، یک آمار بگیرد که تا به حال چند درصد به زنان و چند درصد به مردان جایزه داده شده. و آیا اصلا این مسئله مهم است؟ خب، وقتی کسی برنده شده، برنده شده. یا این حرف که این‌ها فقط به افراد نزدیک به خودشان یا به شاگردان گلشیری جایزه می‌دهند. باید ببینند چند شاگرد گلشیری در این سال‌ها بوده‌اند که حتا کارشان کاندیدا نشده.»
فهرست نامزدان دریافت جایزه
در خاتمه‌ی نشست روز دوشنبه، دبیر هفتمین دوره‌ی جایزه‌ی گلشیری فهرست نامزدان دریافت این جایزه را در اختیار خبرنگاران قرار داد. این فهرست(به ترتیب الفبایی نام نویسنده) به این شرح است:
مجموعهداستان ۱. محمدرحیم اخوت، باقی‌مانده‌ها، انتشارات آگه ۲. ناصر زراعتی، بیرون پشت در، نشرافق ۳. محمدآصف سلطان‌زاده، عسگرگریز، انتشارات آگه ۴. مرتضی کربلایی‌لو، زنی با چکمه‌های ساق‌بلند سبز، انتشارات ققنوس ۵. سیامک گلشیری، من عاشق آدم‌های پولدارم، انتشارات مروارید
مجموعهداستان اول ۱. سعید بردستانی، هیچ، انتشارات ققنوس ۲. آذردخت بهرامی، شب‌های چهارشنبه، نشرچشمه ۳. امیرحسین خورشیدفر، زندگی مطابق خواسته‌ی تو پیش می‌رود، نشر مرکز ۴. لیلی دقیق، چرت کوتاه، انتشارات بازتاب‌نگار ۵. علی صالحی، لکه‌های گل، انتشارات ققنوس
رمان ۱. اصغر الهی، سالمرگی، نشر چشمه ۲. سپیده شاملو، سرخی تو از من، نشر مرکز ۳. ماه‌منیر کهباسی، خط تیره، آیلین، انتشارات ققنوس
رمان اول ۱. وحید پاک‌طینت، حلقـﮥ کنفی، نشر چشمه ۲.مصطفی دشتی، خرچنگ‌های بلوری، انتشارات روزبهان ۳. شهلا سلطانی، آقاجان شازده، نشر فرزان ۴. حسین سلیمانی، بیمار مقیم، انتشارات ققنوس ۵. حسین مرتضائیان‌آبکنار، عقرب روی پله‌های اندیمشک...، نشر نی
جایزه‌ی ادبی‌ای که به نام هوشنگ گلشیری اهدا می‌شود، در تداوم فعالیت‌های این نویسنده در آموزش نسل جوان داستان‌نویسان ایران و برای حمایت از ادبیات داستانی پایه‌گذاری شده. به گفته‌ی نسترن موسوی، برندگان این جایزه اواسط آذر ماه طی مراسمی معرفی می‌شوند. (http://www.golshirifoundation.org
مطالب در ارتباط: ــ ۳۰ سال انتظار برای چاپ کتابی از فریدون آدمیت ــ داستایوسکی ، و زوال شخصیت انسان دراسارت ــ سقوط فرهنگ، نشانه زوال حكومت بود ؟
سایت ایران قلم از انتشار مطالب و مقالاتی که در آن کلمات توهین آمیز استفاده شده، معذور است مسئولیت مطالب درج شده بر عهده نویسندگان آن می باشد |
