روشنگر پشت پرده های آهنین درگذشت

 05.08.2008

تنظیم متن از تحریریه سایت ایران قلم

منابع : رادیو بی بی سی و رادیو آلمان

به گزارش خبرگزاری ها الکساندر سولژنیتسن نویسنده ناراضی و منتقد پرآوازه روسی که به خاطر افشای سیستم زندان های ژوزف استالین در رمان هایش، بیست سال را در تبعید گذراند، در ۸۹ سالگی در گذشت.

شهرت و اعتبار جهانی سولژنیتسن با نخستین رمان وی با نام " روزی از زندگی ایوان دنیسویچ" آغاز شد، زیرا وی در این رمان با استفاده از تجربیات خود در زندان و اردوگاه های اجباری حکومت استالین، تلاش خستگی‌ناپذیر زندانی‌ای را در  اردوگاه کار به تصویر می‌کشد که برای زنده ماندن و یافتن لحظه‌ای آرامش به هر کاری دست می‌زند و وی بدین ترتیب بطور ظریف و عمیق زوایای پنهان دیکتاتوری استالین را به نمایش می گذارد.

الکساندر سولژنیتسین پیش از آن که به نویسندگی روی آورد، در ارتش شوروی سابق خدمت می‌کرد که به درجه‌ی سرهنگی نیز رسید و مدال شجاعت نیز در دوران خدمت خود دریافت کرد، اما نوشتن نامه‌ای انتقادی به استالین، سبب دستگیری و محکومیت وی به هشت سال زندان در اردوگاه کار اجباری شد. وی پس از پایان دوران محکومیت، باز هم تحت مراقبت و در تبعید به‌سر می‌برد که دوران تبعیدش در قزاقستان، بیش از سه سال به‌طول انجامید.

یکی دیگر از مهم‌ترین آثار سولژنیتسین کتاب معروف "مجمع الجزایر گولاگ" (The Gulag Archipelago) می باشد  که برای اولین بار در سال ۱۹۷۴ در فرانسه منتشر شد. در این رمان، سولژنیتسین ترور و اعمال فشار دولتی، نحوه‌ی دستگیری، بازجویی، زندگی در زندان‌ها و اردوگاه‌های کار اجباری شوروی را از سال ۱۹۱۸ تا زمان انتشار کتاب، به‌تصویر درآورده است.

"مجمع الجزایر گولاگ " استعاره و اشاره ای به جزایر مرگی که اردوگاه‌های پراکنده در آن‌ها قرار داشتند. سولژنیتسین این کتاب را به «کسانی که به‌قدر کافی زندگی نکردند تا این فجایع را تعریف کنند»، تقدیم کرده است.

انتشار همین کتاب سبب اخراج او از شوروی شد. اولین کشوری که از سولژنیتسین استقبال کرد، آلمان بود. هنگام ورود به این کشور، هانریش بل، نویسنده‌‌ای‌ که خود هم به دریافت جایزه‌ی نوبل ادبی نائل آمده بود، به پیشوازش رفت.

او به دلیل نوشتن همین کتاب در سال ۱۹۷۴ از شوروی اخراج شد و ملیت روسی اش از وی گرفته شد و ابتدا  به آلمان غربی و  سپس سوئیس رفت و در نهایت در ایالات متحده آمریکا ساکن شد.

گورباچوف رهبر وقت اتحاد شوروی  سابق ، در سال ۱۹۹۰ تابعیت روسی وی را بازگرداند و  سرانجام سولژنیتسین در سال ۱۹۹۴ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق به کشورش بازگشت.